- آیا استفاده از قالب تخت پلاستیکی نسبت به قالب بتن فلزی از لحاظ اقتصادی به صرفه است؟
- مشخصات فنی قالب پلیمری بتن نسبت به قالب‌های فلزی چگونه است؟
- آیا عمر مفید قالب تخت پلیمری نسبت به قالب بتن فلزی بیشتر است؟
- خرید و استفاده از قالب تخت پلاستیکی نسبت به قالب بتن فلزی چگونه است؟
این موارد تنها تعدادی از سوالات پیمانکاران فعال در زمینه اجرای اسکلت‌های بتنی است. در این مقاله سعی شده است تا مقایسه کاملی مابین قالب تخت پلاستیکی و قالب بتن فلزی انجام شود.
قالب بتن فلزی چیست؟
در ابتدا می‌بایست عبارت قالب بتن تعریف شود. قالب بتن به قالب‌های ثابت و یا موقت گفته می‌شود که برای ساخت یک سازه بتنی (مسلح یا غیرمسلح) مورد استفاده شده و بتن تازه در آن ریخته می‌شود. بعد از پر كردن تمام حجم قالب‌ها با بتن و گیرش بتن به شكل لازم در می‌آید.
قالب بتن با مصالح مختلفی از جمله چوب، فلز و یا پلاستیک تولید می‌شود. در گذشته برای بتن‌ریزی بیشتر از قالب‌های چوبی استفاده می‌شد که البته این روش مشکلات زیادی نیز به‌همراه داشته که ازجمله آن‌ها می‌توان به سطوح ناصاف و غیر صیقلی بتن اشاره کرد، اما در ادامه با اختراع قالب‌های فلزی بسیاری از این مشکلات حل شده‌اند. برای مثال اجرای طرح‌هایی با این محصولات خروجی با سطح صاف به همراه خواهد داشت. قالب بتن فلزی به دلیل انعطلاف پذیری، مقاومت بالا، قابلیت استفاده مجدد از محبوب‌ترین قالب‌های مورد استفاده در بتن ریزی می‌باشد، که در ادامه به طور مفصل این نوع قالب‌ها بررسی می‌شود.
فرآیند ساخت و تولید قالب بتن فلزی چگونه است؟
فرآیند ساخت و تولید قالب بتن فلزی برمبنای استفاده از برش، پانچ، خم و جوشکاری ورق‌های فلزی با ضخامت‌های متناسب با هرالمان می‌باشد. یک نکته مهم در فرآیند تولید قالب‌های فلزی استفاده قالب‌های جوشی یا قالب‌های خم می‌باشد. برای تولید قالب فلزی بتن، در قالب‌های جوشی (تسمه‌ای) از ورق 3 میل برای کف و ورق 5 میل برای تسمه‌های آن استفاده می‌شود. ولی در قالب‌های خم، کلا با ورق 3 میل تولید می‌شود. بنابرین وزن هر متر مربع قالب بتن جوشی لبه 5 سانت، 40 کیلوگرم – لبه 6 سانتی 43 کیلوگرم و قالب بتن لبه خم، حدود 37 کیلوگرم در هر متر مربع وزن دارد.
قالب‌های لبه خم وزن کمتری نسبت به قالب‌های تسمه‌ای (جوشی) دارند اما از طرف دیگر قیمت بالاتری دارند. تولید قالب لبه خم به دلیل هزینه بیشتر کم کم در حال منسوخ شدن است. بهترین نوع جوش برای استفاده در قالب سازی جوش CO2 می‌باشد. یکی از مهمترین ویژگی‌های جوش CO2، پایین بودن میزان شکنندگی جوش در هنگام تحمل فشار بالا می‌باشد.
برای تولید قالب فلزی معمولا از ورق کارخانه فولاد مبارکه استفاده می‌شود که کیفیت این ورق نسبت به ورق کارخانه‌های دیگر خیلی بهتر و مناسب برای تولید و ساخت قالب بتن است.
قالب های لبه خم با اینکه سبک و مقاوم هست، برای اجرای دیوارهایی که نیاز به اجرای اکسپوز دارند مناسب نیست. بدلیل اینکه باتوجه به خم شدن کنار قالب (تسمه ها) وقتی قالب ها در کنار هم قرار میگیرند کاملا بهم نمی‌چسبند. بنابراین بعد از بتن ریزی و دکفره کردن قالب ها ماهیچه‌های بتنی کاملا مشهود است.
متعلقاتی که در اتصال قالب بتن به یکدیگر لازم است عبارتند از: پین و گوه، گیره متوسط (کلیپس) ، بلت، کلمپس، بلت عصایی جهت اتصال قالب بتن به سولجر، مهره بلت ( خروسک ) و واشر دولوله، واشر کاس و تنگ تسمه ای (تسمه بلت).
انواع قالب بتن فلزی چیست؟
قالب‌های بتن فلزی از لحاظ کاربری به 3 گروه مختلف دسته بندی می‌شود:
- قالب بتن مدولار
- قالب بتن مدور
- قالب بتن خاص
قالب بتن مدولار
قالب‌های مدولار متدوال‌ترین نوع از قالب‌های بتن فلزی می‌باشند که استفاده از آن‌ها در کلیه پروژه‌های بتنی به دلیل قابلیت استفاده مجدد و امکان استفاده از آن‌ها در کلیه‌ی المان‌های سازه بتنی مانند : ستون ، تیر، دال، فنداسیون و غیره ، بسیار اقتصادی می باشد. قالب‌های مدولار در انواع قالب‌های تخت با ابعاد مختلف، قالب‌های اتصالی مانند کنج‌های درونی و بیرونی ساخته می‌شود.
قالب بتن مدور
در بعضی از پروژه‌های ساختمانی و عمرانی طراح سازه به دلیل شرایط حاکم بر پروژه از المان‌های مدور و دایره‌ای شکل استفاده می‌کند. در واقع از ستون‌های دایره‌ای بهره می‌گیرد که برای قالب بندی آن نیاز به قالب بتن مدور (قالب ستون دایره‌ای) می‌باشد. به طور کلی می توان گفت مهمترین کاربرد قالب گرد در بتن ریزی ستون‌های استوانه‌ای و گرد می‌باشد که از این استوانه‌ها برای ساخت مساجد، هتل‌ها، ساختمان‌ها، مجتمع‌های اداری و تجاری، پل‌ها و غیره استفاده می‌شود. لازم به ذکر است که مشاهده می‌شود در پروژه‌های مربوط به اماکن عمومی بعد از پایان بتن ریزی در دور ستون‌ها پوشش ایجاد نمی‌شود زیرا از نظر معماری، ستون‌های گرد بتنی که بدون پوشش هستند جلوه زیباتری دارند
قالب بتن خاص
سایر المان‌هایی که با استفاده از قالب بتن مدولار و یا مدور قابلیت قالب بندی نداشته باشد می‌بایست با استفاده از قالب‌های خاص اجرا شود. در این حالت هزینه‌های ساخت و اجرای قالب نیز بسیار بیشتر از حالت‌های نرمال می‌باشد.
قالب پلیمری بتن (تخت پلاستیکی) چیست؟
قالب‌های تخت پلاستیکی جایگزین مناسب و به صرفه برای قالب‌های بتن فلزی به جهت استفاده در المان‌های مختلف سازه از جمله قالب بندی ستون، دیوار، دال، تیر و فنداسیون و … هستند. در واقع قالب‌های پلیمری بتن یکی از محصولات مهندسی و نوین در صنعت ساختمان است که با استفاده از فرآیند تزریق پلاستیک و با استفاده از قالب‌های مخصوص تولید می‌شود. در این قرن قالب‌های پلاستیکی یکی از پرکاربرترین نوع قالب‌ها در صنعت ساختمان سازی بوده‌اند.
فرآیند ساخت قالب تخت پلاستیکی چگونه است؟
برای ساخت قالب‌های تخت پلاستیکی از فرآیند تزریق پلاستیک استفاده می‌شود. مواد اولیه مورد استفاده در تولید این قالب‌ها از جنس پلی پروپیلن R40 و یا پلی اتیلن 62n07 استفاده می‌شود. همچنین می‌توان از رنگدانه‌های مختلف جهت تعویض رنگ محصول تولیدی استفاده نمود. مواد گرانول پلاستیک تخت دمای زیاد ذوب شده و با استفاده از فشار بالای دستگاه تزریق داخل قالب تزریق می‌شود. بسته به ابعاد قالب در حال تولید، فشار دستگاه تزریق و زمان مورد نیاز در فرآیند تولید متفاوت خواهد بود.
کاربرد قالب تخت پلاستیکی چیست؟
استفاده اصلی قالب تخت پلاستیکی در قالب‌بندی المان‌های سازه‌ای مانند فونداسیون، ستون، دیواربرشی و دال است. شرکت مهندسی سازند قالب‌های تخت پلاستیکی را در ابعادی به طول 100 سانتیمتر و عرض‌های 10 – 15 – 20 – 25 – 30 – 35 – 40 – 50 تولید می‌کند.
قالب‌بندی فونداسیون
یکی از کاربردهای قالب‌های تخت پلاستیکی در اجرای قالب بندی فونداسیون است. امکان ترکیب این قالب‌ها با انواع قالب‌ها و اتصالات فلزی از جمله ویژگی‌های کاربردی در قالب پلیمری بتن می‌باشد.
قالب‌بندی ستون و دیواربرشی
یکی دیگر از کاربردهای قالب تخت پلاستیکی قالب بندی ستون‌ها و دیوارهای برشی است. هرچند تفاوت استفاده آن در این جا بجای قالب‌های فلزی، نیاز به اجرای بیشتر در المان‌های پشت بند افقی و عمودی نگه دارنده می‌باشد.
قالب‌بندی تیر و دال
شاید می‌توان گفت کاربرد اصلی قالب‌های تخت پلاستیکی در اجرای کف کشی تیرها و اجرای دال‌های بتنی می‌باشد. قالب‌های پلیمری به علت وزن سبک و سطح صیقلی در اجرای دال‌ها با اقبال زیادی از سوی پیمانکاران مواجه شده است.
مقایسه قالب تخت پلاستیکی با قالب بتن فلزی
شاید می‌توان گفت اولین و مهمترین ویژگی قالب‌های تخت پلیمری نسبت به قالب بتن فلزی وزن کم آن است. به طوری که جابه جایی آن به راحتی و با سرعت بالا انجام شده و ضربه پذیری بالایی برای آن دیده می‌شود. این محصول برای آب و هوای مرطوب شمال و جنوب کشور نیز مناسب است. نیاز به روغن کاری ندارد و به دلیل سطح صافی که دارد هیچ نیازی به نماسازی برای آن نخواهد بود. برای تمیز کردن قالب های پلیمری آب کفایت می‌کند و هیچ ماده شوینده دیگری نیاز نمی‌باشد.
قالب تخت پلیمری را درصورت استفاده صحیح می‌توان تا 50 مرتبه مورد استفاده قرار داد، زیرا مقاومت آن در برابر سایش بسیار خوب بوده و برای بتن ریزی استفاده می شود. در نهایت قالب های پلیمری دوستدار محیط زیست هستند و قابلیت بازیافت دارند.
به طور خلاصه مزایای مهم قالب تخت پلاستیکی نسبت به قالب بتن فلزی شامل موارد زیر می‌باشئ:
- وزن کم قالب تخت پلیمری
وزن یک قالب تخت پلیمری با ابعاد 50*100 حدود 6 کیلوگرم است در صورتی که قالب بتن فلزی با همین ابعاد وزنی در حدود 20 کیلوگرم دارد.
- سرمایه‌گذاری اولیه کم در قالب پلیمری
برای تهیه قالب تخت پلیمری کمترین میزان سرمایه اولیه در مقایسه با سایر قالب‌ها نیاز است.
- سهولت استفاده از قالب تخت پلاستیکی
به علت وزن کم قالب‌های تخت پلاستیکی، استفاده از آن در قالب‌بندی بسیار راحت می‌باشد و در نتیجه سرعت اجرای کار بیشتر می‌شود.
- نمای اکسپور قالب پلاستیکی بتن
در بین انواع قالب‌های موجود در قالب بندی، قالب پلاستیکی نمای اکسپوز بسیار بهتری نسبت به قالب چوبی (پلی وود) و فلزی دارد.
- قابلیت بازیافت قالب پلاستیکی بتن
یکی از مزایای مهم قالب پلاستیکی بتن، قابلیت بازیافت آن است. به طوری که در هر زمانی، در صورت عدم نیاز به آن و یا ایجاد شکستگی و یا تغییرشکل، امکان بازیافت آن و تبدیل به سایر محصولات پلاستیکی میسر می‌باشد.
- عدم زنگ زدگی (نگهداری آسان)
یکی از معظلات اساسی برای پیمانکاران در هنگام اجرا و همچنین بعد از اجرای اسکلت، مشکلات انبارداری قالب‌ها است. به طوری که قالب فلزی با جذب رطوبت دچار زنگ زدگی می‌شود. این مشکل در شرایط شرجی(رطوبت بالا) بسیار مشکل ساز است.
استفاده از قالب فلزی مشکلاتی به همراه دارد از جمله وزن بالای قالب ها که بیش از 3 برابر قالب پلاستیکی بوده و انرژی زیادی از نیروهای اجرایی در هنگام اجرای سازه هدر می دهد. همچنین وزن زیاد قالب‌های فلزی موجب کاهش سرعت اجرا شده و زمانی که برای قالب کف تیر یا دال استفاده شود، بازکردن آن‌ها بعد بتن ریزی عدم توانایی مهار، خطرسقوط قالب را به همراه دارد.
تابش نورخورشید در فصول گرم ومناطق گرمسیری به قالب های فلزی موجب افزایش دمای قالب‌ها شده، به نحوی که اجرا با آن‌ها بسیار دشوار می‌شود. همچنین پس از بتن ریزی حرارت قالب‌های مذکور بالا رفته و همین امر سبب تبخیر سریع آب بتن در مجاورت قالب شده و از کیفیت بتن می‌کاهد. در فصول سرد ومناطق سردسیری قالب‌های فلزی به سرعت سرما را بتن انتقال داده و موجب یخ‌زدگی سطح بتن و به اصطلاح پوک شدن آن می‌گردد. برای رفع این موضوع نیاز به روکش قالب‌های فلزی با پلاستیک یا گرم نگه داشتن اطراف قالب فلزی می‌باشد که هزینه و زحمت مازاد برای پروژه دارد. استفاده از قالب تخت پلاستیکی بتن، از انتقال سرما و گرما به بتن جلوگیری می‌کند و مانع یخ زدگی یا تبخیر سطحی بتن می‌شود که همین امر سبب بهبود کیفیت بتن حاصله می‌شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره در مورد قالب‌های تخت پلاستیکی با ما تماس بگیرید.
